TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ ARASINDAKİ TERCİHLİ TİCARET ANLAŞMASI
Karar Sayısı: 7286
12.05.2023 Tarih ve 32188 Mükerrer R.G.
29 Mart 2022 tarihinde Taşkent’te imzalanan ve 7443 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşması”nın onaylanmasına, 9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2 nci ve 3 üncü maddeleri gereğince karar verilmiştir.
Dibace
Türkiye Cumhuriyeti ve Özbekistan Cumhuriyeti (bundan sonra birarada “Akit Taraflar” veya “Özbekistan”, “Türkiye” ve “Akit Taraf” olarak adlandırılacaklardır),
Türkiye Cumhuriyeti ve Özbekistan Cumhuriyeti arasında 8 Mayıs 1996 tarihinde imzalanan ebedi dostluk ve işbirliği anlaşması temelinde;
Türkiye Cumhuriyeti ve Özbekistan Cumhuriyeti arasında 13 Nisan 1998 tarihinde imzalanan Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması’ndan doğan hak ve yükümlülüklerini tanıyarak;
Gelişme Yolundaki Ülkeler olarak Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşmasının (bundan böyle “Anlaşma” olarak anılacaktır) ticaret ve ekonomik ilişkiler için yeni bir ortam yaratacağının bilincinde olarak,
GATT Taraf Ülkelerinin “1979 Tarihli Özel ve Lehte Muamele, Mütekabiliyet ve Gelişme Yolundaki Ülkelerin Daha Fazla Katılımına İlişkin Yetki Hükmüne” uygun olarak ticaretin serbestleştirilmesini arzulayarak,
Köklü dostluk ve kardeşlik ruhuyla;
İkili ilişkileri güçlendirmenin ekonomik ve özel yararlar getireceği ve Akit Tarafların halklarının hayat standartlarını arttıracağının farkında olarak;
Karşılıklı ekonomilerinin daha da gelişmesini sağlamak için ticarete konu olabilecek malların çeşitlendirilmesi gereğini vurgulayarak;
Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:
MADDE 1
Amaçlar
Bu Anlaşmanın amacı, Akit Taraflar arasında ticari ilişkileri özellikle aşağıda ifade edilen hususlar vasıtasıyla güçlendirmektir:
a) bu Anlaşmanın 5. Maddesinde yer alan genel prensipler;
b) bu Anlaşmanın Ek I-A ve I-B’sinde yer alan ürünlerde tarifelerin indirilmesi ya da sıfırlanması ve tarife benzeri engellerin kaldırılması;
c) Akit Taraflar arasındaki ekonomik ilişkilerin ahenkli şekilde gelişmesi yoluyla ticaretin güçlendirilmesi ve teşvik edilmesi;
d) Akit Taraflar arasında elverişli adil rekabet koşullarının yaratılması;
e) Akit Taraflar arasında ticaretin sürdürülebilir büyümesi için daha öngörülebilir ve güvenli ortamın yaratılması.
MADDE 2
Anlaşmanın Yorumlanması
Bu Anlaşmanın maddeleri, Akit Tarafların bu Anlaşmayı iyi niyet çerçevesinde uygulayacakları ve yükümlülüklerinden kaçınmayacakları dikkate alınarak; uluslararası anlaşmaların hükümlerinin yorumlanmasına ilişkin teamül kuralları hakkındaki uluslararası devletler hukukuna uygun biçimde yorumlanacaktır.
Bu Anlaşmanın ekleri, bu Anlaşmanın ayrılmaz parçalarıdır.
MADDE 3
Tanımlar
Bu Anlaşmanın amaçları kapsamında;
“Tarifeler”, Akit Tarafların ülkelerinde yürürlükte olan milli mevzuatları kapsamında tesis edilen tarife cetvellerinde tanımlanan gümrük tarifeleri veya tarife benzeri etki doğuran gümrük vergileri anlamına gelmektedir. Tarifeler, 9. Madde uyarınca uygulanan dampinge karşı vergiyi ve telafi edici vergiyi ya da 10 ve 11. Maddeler uyarınca uygulanan korunma önlemlerini içermez.
“Tarife-Benzeri Önlemler”, yalnızca ithal edilen ürünlerden tahsil edilen ve dış ticaret işlemlerinde tarife benzeri etkisi olan tarifeler dışındaki ücretler, vergiler ve gümrük harçları anlamına gelmektedir. Benzer yerli ürünlere aynı usulde uygulanan dolaylı vergiler ve harçlar veya belirli hizmetlerin verilmesi karşılığında alınan ithalat harçları ve bu Anlaşma kapsamında izin verilen diğer vergiler tarife-benzeri önlemler olarak değerlendirilmezler.
“Mallar”, Armonize Sistem Gümrük Tarife Pozisyonu altındaki emtia, materyaller ve ürünleri içermektedir.
“Tercihli muamele”, bir Akit Tarafın, malların dolaşımında tarifelerin ortadan kaldırılması veya azaltılması ve gerekli hallerde kotaların uygulanması suretiyle, bu Anlaşma kapsamında tanıdığı herhangi bir tavizi veya ayrıcalığı ifade eder.
MADDE 4
Kapsam
Bu Anlaşmanın hükümleri, Akit Taraflar arasında, karşılıklı ticarette bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde belirtilen, Akit Taraflar menşeli ürünlere ilişkin mal ticaretine uygulanacaktır.
MADDE 5
Genel Prensipler
Bu Anlaşma, Akit Tarafların ekonomik kalkınma seviyelerini, dış ticaretinin seyrini ve tarife politikalarını göz önünde bulundurarak; Akit Tarafların eşit olarak faydalanması amacıyla, avantajların mütekabiliyeti ilkesi uyarınca uygulanacaktır.
MADDE 6
Diğer Anlaşmalarda Düzenlenen Ticari İlişkiler
Bu Anlaşma, Akit Tarafların üçüncü taraflarla gümrük birliği, serbest ticaret alanı, tercihli ticaret anlaşması, çok taraflı ticaret anlaşması veya sınır ötesi ticaret düzenlemelerini sürdürmesini veya kurmasını engellemeyecektir.
Bu Anlaşma, Akit Tarafların taraf olduğu diğer ikili, bölgesel ve çok taraflı anlaşmalardan kaynaklı hak ve yükümlülüklerine halel getirmeyecektir.
MADDE 7
Tavizlerin Teatisi
Akit Taraflar, bu Anlaşmanın Ek-II’sindeki menşe kurallarına ilişkin hükümlere uygun olarak, bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde listelenen ürünler için birbirlerine taviz tanıyacaktır.
Her bir ürün için indirimlerin uygulanacağı veya sıfırlanacak olan baz tarife oranı, bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde gösterilmektedir.
Bu anlaşma yürürlüğe girdikten herhangi bir zaman sonra, taraflardan biri, anlaşma kapsamındaki ürünlerin ticaretinde uygulanan MFN tarife oranlarını azaltırsa, bu anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sine göre hesaplanandan düşük olması halinde, sözkonusu indirilmiş tarife oranları uygulanır.
Taraflar, ithalat ve ihracatta uygulanan her türlü ücret ve harçların (bu anlaşmanın 3. Maddesinde tanımlanan tarifeler hariç) sağlanan hizmet ile sınırlı olmasını ve yerli ürünlerin dolaylı koruması veya mali amaçlarla getirilen vergi uygulaması teşkil etmemesini temin eder.
Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesini takiben, bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde belirtilen ürünlerin Akit Taraflar arası ticaretinde yeni tarife veya eşdeğer etkiye sahip harçlar yürürlüğe konulmayacaktır. Akit Taraflar, bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde belirtilen ürünlerde tarife-benzeri önlem uygulamayacaktır.
Akit Taraflar, Ortak Komite toplantıları bünyesindeki istişareler aracılığıyla işbu Anlaşmanın EK I-A ve Ek I-B’sinin uygulanmasındaki ilerlemeyi tavizleri güncellemek ve gözden geçirmek üzere değerlendirecektir.
Akit Taraflardan birinin diğer Akit Tarafa ithal edilen malları; bu malların satışını, satışa sunulmasını, satın alınmasını, nakliyesini, dağıtımını ve kullanımını etkileyen kanunlar, düzenlemeler ve koşullar çerçevesinde, milli menşeli benzer ürünlerden daha az elverişli muameleye tabi tutulmayacaktır.
MADDE 8
Menşe Kuralları
Akit Taraflar, bu Anlaşmanın Ek I-A ve Ek I-B’sinde bulunan ürünlerin ikili ticaretinde menşe kuralları uygulama konusunda anlaşmıştır.
Bu Anlaşmanın hükümleri kapsamındaki mallar Ek II’de belirlenen menşe kurallarını sağlamak koşuluyla, tercihli muameleye tabi olacaktır.
Bu Anlaşma’nın Ek II’sinde yer alan menşe kurallarının değiştirilmesi ihtiyacının doğması halinde, Ortak Komite bu Anlaşma’nın 18. Maddesi uyarınca gerekli işlemleri başlatacaktır.
MADDE 9
Dampinge Karşı ve Telafi Edici Önlemler
Akit Taraflar, GATT 1994 Madde VI ve XVI ile GATT 1994 Madde VI’nın Uygulanmasına Dair DTÖ Anlaşması ve DTÖ Sübvansiyon ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması ile bunların ekleri kapsamında belirlenen kural ve prosedürler çerçevesinde, antidamping ve korunma önlemleri alma hakkına sahiptir.
Bu Maddede aksi belirtilmediği sürece, bu Anlaşmada yer alan hiçbir hüküm, GATT 1994 Madde VI ve XVI ile GATT 1994 Madde VI’nın Uygulanmasına Dair DTÖ Anlaşması ve DTÖ Sübvansiyon ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması ile bunların ekleri kapsamında uygulanacak antidamping veya telafi edici vergilere veya önlemlerine dair ek hak ve yükümlülük yaratmayacaktır.
Akit Taraflardan biri antidamping veya telafi edici önlem uygulamak isterse, önlemi uygulamaya geçirmeden önce sözkonusu önlemi gerekli kılan ana bilgi ve bulguları diğer tarafla paylaşacaktır. Akit Tarafın menfaatlerinin korunması için bu bilgiler bir süre öncesinde sunulacaktır.
Bu Maddenin hükümleri, Özbekistan’ın DTÖ’ye katılımının ardından bu Anlaşma’nın 20. Maddesine tabi olmayacaktır.
MADDE 10
Genel Korunma Önlemleri
Bu Anlaşmanın hiçbir hükmü, Akit Tarafların GATT 1994 Madde XIX ve DTÖ Korunma Önlemleri Anlaşması kapsamında korunma önlemleri almasını engellemez.
MADDE 11
İkili Korunma Önlemleri
Bu Anlaşma kapsamında tarife oranının indirilmesi veya sıfırlanması sonucu olarak, bir Akit Tarafın, diğer Akit Taraf menşeli ürünleri ithal ederken mutlak veya yerli üretime göre nıspi olarak artan miktarda ve diğer Tarafın benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticileri üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturacak şartlarda ithal etmesi halinde, ithal eden Akit Taraf bu Anlaşma’nın 19. Maddesi gereği diğer Akit Taraf ile ön danışmalarda bulunarak, DTÖ Korunma Önlemi Anlaşması’nda belirtilen usullere uygun korunma önlemleri alabilecektir.
Korunma önlemleri uygulanmadan önce, bu önlemi uygulama niyetinde olan Akit Taraf, her iki Akit Tarafça kabul edilebilir bir çözümün bulunmasını teminen durumun incelenmesi için gerekli tüm bilgileri diğer Akit Tarafa sunacaktır. Böyle bir çözüm bulmak amacıyla, Akit Taraflar, derhal bu Anlaşmanın 19. Maddesinde belirtildiği üzere danışmalarda bulunacaktır. Danışmalar sonucunda, Akit Taraflar 30 gün içerisinde bir anlaşmaya varamazsa, şikayette bulunan Akit Taraf, korunma önlemi uygulayabilecektir. İthalatçı Akit Taraf, söz konusu malın gümrük vergisi oranını aşağıdakilerin en düşüğünü aşmayacak şekilde arttırabilecektir:
a) önlemin alındığı tarihte eşyaya uygulanmakta olan gümrük vergisi oranı veya;
b) bu Anlaşma’nın Ek I-A ve Ek I-B’sinde belirtilen baz gümrük vergisi oranı.
Bu Anlaşma’nın amaçları doğrultusunda, ithalatçı Akit Taraf korunma önlemi türünü belirlerken, ihracatçı Akit Taraf üzerinde daha az olumsuz etkisi olacak önlemi seçecektir.
Taraflardan hiçbiri ikili korunma önlemini aşağıda belirtilen şekilde uygulayamayacaktır:
(a) uygulayıcı Tarafın yetkili makamlarının, bu Maddede belirtilen usullere uygun olarak, ikili korunma önleminin ciddi zararı önlemek veya telafi etmek ve yerli üreticilerin uyumunu kolaylaştırmak üzere gerekli olmaya devam ettiğine ve yerli üretim dalının uyum sağlamakta olduğuna dair delillerin bulunduğunu saptaması halinde toplam uygulama süresinin ilk başvuru süresi ve herhangi bir uzatma dahil olmak üzere üç yılı geçmemesi şartıyla önlemin bir yıl daha uzatılabilmesi durumu hariç olmak üzere iki yılı aşacak şekilde; veya
(b) bu Anlaşma’nın yürürlüğe girişinden itibaren beş yıllık dönemi belirten geçiş döneminden sonra.
Korunma önlemi uygulamak isteyen Akit Taraf, diğer Taraf ile istişare içinde, diğer Tarafa üzerinde karşılıklı uzlaşılmış ve korunma önlemleri süresi boyunca devam edecek, eş etkili ve ticari tazmin amaçlı tavizler sağlayacaktır. İlgili istişareler, korunma önlemi uygulanmaya başlanması kararını izleyen 30 gün içerisinde başlayacaktır.
Akit Taraflar istişareleri, başlamalarının ardından 30 gün içerisinde bitiremezlerse, ihracatçı Taraf, korunma önlemi uygulayan tarafa yönelik eş etkili şekilde uyguladığı tavizleri askıya alabilir.
5. paragrafta belirtilen askıya alma hakkı, bu Anlaşma hükümlerine uygun olarak, ithalatta mutlak artışa karşı alınan korunma önleminin ilk iki yılında uygulanmayacaktır.
Bir Akit Taraf, yalnızca bu Anlaşma yürürlüğe girdikten iki yıl sonra korunma önlemi uygulamaya başlayabilir.
Bir Akit Taraf, diğer Akit Tarafın son üç yılda ithal edilen ürünü kapsamında ilk beş tedarikçi ülkeleri arasında yer almıyorsa ve ithal edilen ürünü toplam ithalatın %10’undan azını teşkil ediyorsa, ve son üç yıl süresince diğer Akit Taraftan ithalat hacmi düşüyor veya diğer ülkelerden yapılan ithalata kıyasla (mutlak veya görece olarak) daha az bir hızla artıyor ise soruşturma, herhangi bir ikili korunma önlemi alınmaksızın kapatılmalıdır.
MADDE 12
Standartlar, Teknik Düzenlemeler, Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri
Akit Taraflar, teknik düzenlemelerin, uygunluk değerlendirme prosedürlerinin ve standartların karşılıklı ticarete engel oluşturacak şekilde hazırlanmamasını, kabul edilmemesini veya uygulanmamasını sağlayacaklardır.
Akit Taraflar, bu Maddenin uygulanmasında DTÖ Ticarette Teknik Engeller Anlaşması (TBT) ile Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri Anlaşması (SPS) kural ve ilkelerini uygulayacaklardır.
Akit Taraflar aşağıdakileri sağlayacaktır:
a) her türlü sağlık ve bitki sağlığı önlemlerinin, yalnızca insan, hayvan veya bitki yaşamını veya sağlığını korumak için gerekli olduğu ölçüde, bilimsel ilkelere dayalı olarak uygulanması ve ilgili bilimsel bilgilerin mevcudiyeti ve bölgesel koşullar dikkate alınarak yeterli kanıt olmadan sürdürülmemesi,
b) yerine getirilmemesinin yaratacağı riskler göz önünde bulundurularak, teknik düzenlemeler meşru bir amacı yerine getirmek için ticareti gereğinden fazla kısıtlayıcı olmamalıdır. Bu tür meşru hedefler, diğerlerinin yanı sıra bu Anlaşmanın 15. ve 16. Maddelerinde açıklananlar; yanıltıcı uygulamaların önlenmesi ve çevrenin korunmasıdır. Bu tür riskleri değerlendirirken, dikkate alınması gereken ilgili unsurlar, diğerlerinin yanı sıra mevcut bilimsel ve teknik bilgiler, ilgili işleme teknolojisi veya ürünlerin amaçlanan nihai kullanımları olacaktır.
c) diğer Akit Taraftan ithal edilen ürünler, ulusal ürünlerden veya diğer herhangi bir ülke menşeli ürünlerden daha az ayrıcalıklı olmayacaktır.
d) teknik düzenlemelerin gerekli olduğu durumlarda ve ilgili uluslararası standartlar mevcutsa veya kısa bir süre içinde hazır olacaksa, teknik düzenlemelerde bu veya ilgili bölümler esas alınır.
e) ihracatçılar ve ithalatçılar için elverişli şartları yaratmak, mallarının dolaşımını kolaylaştırmak ve ticaretin önündeki gereksiz teknik engelleri kaldırmak üzere, Akit Taraflar, Tarafların ikili ve çok taraflı yükümlülüklerine halel getirmemek kaydıyla, her iki Akit Tarafın akreditasyon kurumlarının ILAC MRA ve IAF MLA’ın ilgili kapsamlarına taraf olmaları şartıyla Ek I-A ve Ek I-B’de yer alan ürünler için diğer Akit tarafın uygunluk değerlendirme kurumlarının akredite edilmiş uygunluk değerlendirme süreçlerini (uygunluk sertifikaları, uygunluk beyanları ve test raporları) kabul edecektir.
MADDE 13
Ödemeler Dengesi Zorlukları
Akit Taraflardan herhangi birinin ciddi bir ödemeler dengesi sorunu yaşaması veya tehdidi altında olması durumunda, ilgili Akit Taraf, Uluslararası Para Fonu Anlaşması’nın VIII ve XIV. Maddelerinde belirtilen koşullara uygun olarak, sınırlı bir süre için olacak ve ödemeler dengesi durumunu düzeltmek için gerekli olanın ötesine geçemeyecek şekilde kısıtlayıcı tedbirler alabilir. İlgili Akit Taraf, bahse konu önlemlerin yürürlüğe girişini diğer Akit Tarafa derhal bildirecek ve diğer Akit Tarafa bunların kaldırılmasına ilişkin bir takvimi mümkün olan en kısa sürede sunacaktır.
MADDE 14
Yeniden İhracat ve Ciddi Kıtlık Hükmü
Bir Akit Tarafın, başka bir ülkeden mal ithalatında veya bir ülkeye mal ihracatında bir yasaklama ya da kısıtlama uygulaması veya sürdürmesi halinde, bu Anlaşmadaki hiçbir hüküm, Akit Tarafın,
a) Başka ülkenin buna benzer mallarının diğer Akit Taraf ülkesinden ithalatını sınırlandırılmasını veya yasaklamasını ya da;
b) Diğer Akit Taraf ülkesine bu ürünün ihraç edilmesini, bu ürünün diğer Akit Taraf ülkesinde tüketilmeksizin doğrudan veya dolaylı olarak Anlaşmaya taraf olmayan ülkelere yeniden ihraç edilmemesi koşulunun talep edilmesini
engelleyecek şekilde yorumlanamaz.
İlaveten, bu Anlaşmanın hükümleri herhangi bir Akit Tarafın, ihracatçı Taraf için gerekli bir üründe ciddi kıtlığı veya kıtlık tehdidini önlemek ya da kaldırmak için gerekli ticareti kısıtlayıcı önlemleri almasını veya uygulamasını engellemez. Bu önlemler, ayrım gözetilmeyecek şekilde uygulanacak ve devam etmelerini haklı kılan koşullar sona erdiğinde kaldırılacaklardır. Akit Taraflar birbirlerini bu Madde’ye göre aldıkları önlemler hakkında ivedilikle bilgilendireceklerdir.
MADDE 15
Genel İstisnalar
GATT 1994’ün Madde XX ve yorumlayıcı notları (dipnotları dahil), bu Anlaşmanın Akit Tarafları için gerekli değişiklikler yapılarak bu Anlaşmaya dahil edilmiş ve bu Anlaşmanın bir parçası haline getirilmiştir.
MADDE 16
Güvenlik İstisnaları
Bu Anlaşmada yer alan hiçbir hüküm, Akit Taraflardan birinin güvenlik amacıyla aşağıda yer alan gerekli önlemleri almasını engellemez:
a) temel güvenlik çıkarları aleyhindeki bilginin açıklanmasını önlemesini;
b) aşağıda belirtilenlere benzer durumlarda temel güvenlik çıkarlarını koruması ya da uluslararası yükümlülükleri veya ulusal politikaları yerine getirmesini:
i. spesifik olarak askeri amaçlı olmayan ürünlerde rekabet koşullarını bozmaması şartıyla, silah, mühimmat veya savaş malzemelerinin ticareti ya da askeri bir kuruluşa yönelik doğrudan veya dolaylı diğer mal, malzeme ya da hizmetlerin ticareti ile ilgili olarak;
ii. biyolojik ve kimyasal silahlar ile nükleer silahlar ya da diğer nükleer patlayıcı cihazların yayılmasının engellenmesi ile ilgili olarak;
iii. savaş zamanı ya da diğer ciddi uluslararası gerilim zamanlarında.
MADDE 17
Bilgi Teatisi
Her bir Akit Taraf, bu Anlaşma’nın işleyişini etkileyebilecek mevcut ya da taslak bir önleme ilişkin olarak, Akit Taraflardan birinin isteği üzerine, 30 gün içerisinde bilgi sunacak veya diğer Akit Tarafın sorduğu herhangi bir soruya cevap verecektir.
Akit Taraflar, bu Anlaşma’nın kapsadığı herhangi bir ticari konuya ilişkin kanun ve kurallarının yayınlanmasını veya kamuya açık olmasını sağlayacaktır.
MADDE 18
Ortak Komite
Bu Anlaşma ile Akit Tarafların temsilcilerinden müteşekkil bir Ortak Komite kurulmuştur. Ortak Komite, bu Anlaşmanın uygulanmasına ilişkin gerçekleşen gelişmeleri gözden geçirmek amacıyla yılda bir defa toplanacaktır. Ayrıca, Akit Taraflardan her biri, diğer Akit Tarafa bildirimde bulunarak olağanüstü toplantı tertip edilmesini talep edebilir.
Ortak Komite, bu Anlaşmanın hükümleri çerçevesinde kendisine verilen görevleri üstlenecektir. Akit Taraflardan birinin talebi ve diğer Akit Tarafın onayı üzerine, Ortak Komite, bu Anlaşmanın uygulanmasını etkileyen başka herhangi bir konuyu da inceleyebilir.
Ortak Komite, bu Anlaşmada yapılacak herhangi bir tadilata ilişkin kararlar da dahil olmak üzere, bu Anlaşma ile ilgili konularda kararlar alabilir. Ortak Komite, ayrıca, bu Anlaşma ile ilgili konularda tavsiyelerde bulunabilir.
Ortak Komite tarafından bu Anlaşmada yapılacak herhangi bir tadilat hakkında alınan kararlar, bu Anlaşmanın 22 ve 23. Maddeleri uyarınca Akit Tarafların ilgili iç hukuki süreçlerinin tamamlanmasına tabi olacaktır.
Ortak Komite’nin kararları, oybirliği ile alınacaktır.
Ortak Komite usul kurallarını ilk toplantısında belirleyecektir.
Ortak Komite, gerekli gördüğü halde alt komiteler ve çalışma grupları kurabilir.
MADDE 19
Danışmalar
Akit Taraflardan her biri, bu Anlaşma’nın uygulanmasını etkileyecek herhangi bir konu hakkındaki danışma taleplerine olumlu yaklaşacak ve danışmalar için yeterli imkanı sağlayacaktır.
Ortak Komite, bu Maddenin 1. paragrafı uyarınca danışmalar aracılığıyla tatmin edici bir sonuca ulaşılması mümkün olmayan bir konunun değerlendirilmesi için, Akit Taraflardan birinin talebinin ulaştığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde toplanacaktır.
MADDE 20
Anlaşmazlıkların Halli
Akit Taraflar arasında Anlaşmanın yorumlanmasından veya uygulanmasından kaynaklanan herhangi bir anlaşmazlık, öncelikle Ortak Komite tarafından ikili istişareler yoluyla dostane bir şekilde çözülecektir.
Ortak Komite toplantısı, anlaşmazlığı çözme talebinin alındığı tarihten itibaren 60 gün içinde yapılmazsa veya Ortak Komite tarafından 45 gün içinde karşılıklı olarak tatmin edici bir çözüme ulaşılamazsa, Akit Taraflardan herhangi biri tarafından anlaşmazlık bir Tahkim Heyetine havale edilebilir.
Tahkim Heyetinin işleyişi ve Tahkim Heyetinin kararını sunması gereken takvim Ortak Komite tarafından belirlenecektir.
Akit Taraflar, Ortak Komite ve Tahkim Heyetine uyuşmazlığı incelemesi ve çözmesi için her türlü desteği sunacak ve Tahkim Heyetinin kararını yerine getirmek için gerekli önlemleri almakla yükümlü olacaklardır.
Tahkim Heyeti üç üyeden oluşacaktır. Her Akit Taraf, başvuru tarihinden itibaren otuz gün içinde bir üye atayacaktır ve Ortak Komite, başvuru tarihinden itibaren kırk beş gün içinde Başkan olarak görev yapacak üçüncü bir üyeyi seçecektir. Başkan, Akit Taraflardan birinin vatandaşı olmayacak ve atama sırasında her iki Akit Tarafla diplomatik ilişkileri bulunan bir devletin vatandaşı olacaktır. Tahkim Heyetinin kuruluş tarihi, Başkanın atandığı tarih olacaktır.
Tüm hakemler kesinlikle tarafsızlık, güvenilirlik ve sağlam muhakeme temelinde seçilecek ve hukuk, uluslararası ticaret veya bu Anlaşmayla ilgili diğer konularda veya uluslararası ticaret anlaşmalarından doğan ihtilafların çözümünde uzmanlaşmış bilgi veya deneyime sahip olacaklardır. Hakemler bağımsız olacak, bireysel kapasitelerinde hizmet verecek, bu anlaşmazlıkla ilgili olarak herhangi bir Taraf veya kuruluşla ilişkili olmayacaklar ve onlardan talimat almayacaklardır.
Akit Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, Tahkim Heyeti işlemleri, şikayet edilen Akit Tarafın ülkesinde gerçekleştirilecektir. Akit Taraflarca mutabık kalınan hükümlere tabi olarak, tahkim heyeti prosedürünü belirleyecektir. Her Akit Taraf, hakeminin masraflarını ve tahkim sürecinde kendi sunumunun maliyetlerini üstlenecektir. Hakem Heyeti başkanının masrafı ve panelin diğer masraflar Akit Taraflarca eşit olarak paylaşılacaktır.
Akit Taraflar, Ortak Komite veya Tahkim Heyeti kararının uygulanması için gerekli önlemleri alacaklardır. Bir Akit Tarafın kararları uygulamaması halinde, diğer Akit Taraf, eşdeğer tercihli uygulamayı geri çekme hakkına sahip olacaktır.
MADDE 21
Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi
Akit Taraflar, bu Anlaşmanın amaçlarının başarıya ulaşmasını ve bu Anlaşmadan doğan yükümlülüklerinin yerine getirilmesini teminen gerekli bütün önlemleri alacaklardır.
Akit Taraflardan biri, diğer Akit Tarafın bu Anlaşmadan doğan bir yükümlülüğünü yerine getirmediği kanısına varırsa, söz konusu Akit Taraf, ilk olarak bu Anlaşmada 19’uncu ve 20’nci maddede öngörülen usullere başvuracaktır.
Eğer danışma talebinin ulaşmasından itibaren 60 gün içerisinde danışma yapılmazsa veya Ortak Komite danışma talebinin ulaşmasından itibaren 45 gün içinde anlaşmazlığı çözüme kavuşturamazsa ya da Hakem Heyeti kuruluş talebinin alındığı tarihten itibaren 60 gün içinde Tahkim Heyeti kurulamaz ise şikayetçi Akit Taraf, eşdeğer tercihli uygulamasını geri çekme hakkına sahip olacaktır.
MADDE 22
Tadilat
Bu Anlaşma, Anlaşmanın ayrılmaz bir parçası olan ayrı protokoller yoluyla Akit Tarafların karşılıklı rızasıyla değiştirilebilir. Bu değişiklikler, bu Anlaşmanın 23. Maddesi uyarınca yürürlüğe girecektir.
MADDE 23
Yürürlüğe Girme, Yürürlük Süresi ve Fesih
Bu Anlaşma, Akit Taraflarca yürürlüğe girmesi için gerekli iç yasal prosedürlerin yerine getirildiğine ilişkin son yazılı bildirimin diplomatik kanallardan alınmasını izleyen ikinci ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.
Bu Anlaşma sınırsız bir süre için akdedilmiştir. Her Akit Taraf, diğer Akit Tarafa diplomatik yollardan yazılı olarak bildirimde bulunmak suretiyle bu Anlaşmayı feshedebilir. Bu durumda, bu Anlaşma, fesih bildiriminin diğer Akit Tarafça alındığı tarihi takip eden 6 (altı) ay sonra feshedilecektir.
İşbu Anlaşma Taşkent’de, 29 Mart 2022 tarihinde, her biri Türkçe, Özbekçe ve İngilizce dillerinde, tüm metinler eşit derecede geçerli olmak üzere iki orijinal nüsha olarak imzalanmıştır. Anlaşma hükümlerinin yorumlanmasında farklılık olması durumunda, İngilizce metinler geçerli olacaktır.
TÜRKİYE CUMURİYETİ ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ
ADINA ADINA
Dr. Mehmet MUŞ Sardor UMURZAKOV
Ticaret Bakanı Başbakan Yardımcısı ve Yatırımlar ve
Dış Ticaret Bakanı
Ek İçin; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/05/20230512M1-3.pdf
